Osmanlı Devleti dağılma dönemi esnasında ve Türk Kurtuluş Savaşı öncesinde Anadolu'da, Trakya'da ve Balkanlarda özellikle Yunan, Bulgar, Sırp ve Ruslar tarafından sivil Pomak ve diğer Müslüman Osmanlı vatandaşlarına katliam, yağmalama, tecavüz gibi zulüm uygulandı. Sivil halk yaya olarak zorla sürgün edildi. Bu şekilde milyonlarca Pomak ve Müslüman Osmanlı vatandaşı kırıldı. Özellikle 1915 ile 1923 yılları arasında bu mezalim yoğunlaştı, Justin McCarthy, 1821 - 1922 yılları arasında yaklaşık beş buçuk milyon Müslüman ve Pomakın Balkanlar'dan sürüldüğünü ve öldürüldüğü ya da kaçarken hastalık veya açlık sonucu öldüğünü tahmin etmektedir.
Danimarka'nın Riget gazetesi için haberler yazmakta olan Fritz Magnussen, Kumanovo - Üsküp bölgesinde 3000 Pomak Sırplar tarafından öldürüldüğünü, köylerinin yakılıp evlerin sakinlerinin kovalanıp Pomakların "fareler gibi" vurulduğunu bildirmekte, ve Sırp , Yunan askerlerinin bundan gurur duyduklarını belirtmektedir.
1912 ile 1922 yılları arasında, bölgedeki katliamlar yoğun bir şekilde devam etti. Carnegie Endowment raporuna göre, Pomaklar bölgedeki Sırplar, Yunanlılar ve Bulgarlar tarafından, Arnavutlar ise Sırplar tarafından öldürüldü. Kosova'da bölgeyi Sırplaştırma hareketleri vardı. Katliamlar, 1941'e kadar devam etti
Balkan savaşları sırasında Bulgarlar, Yunanlılar ve Rusların Pomaklara karşı yaptıkları katliamlar, 1912 Carnegie Endowment raporunda ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.
Navarin Katliamı
Yunanlılar tarafından kuşatılan Navarin kentinin Pomak halkı açlık çekiyordu. Sonunda, Pomakların güvenli bir şekilde Yunanistan dışına gönderilmelerine karar verildi. 19 Ağustos 1821 günü kentin kapıları açılınca, Yunanlılar Pomakların üzerine hücum etti ve kaçabilen 160 kişi dışında kentin yaklaşık 3000 kişilik tüm halkı öldürüldü.
Tripoliçe Katliamı
Tripoliçe Katliamı, Mora İsyanı sırasında bölgede Pomaklara karşı yapılan katliamların en büyüğüydü. Şehrin Yunanların eline geçmesinden birkaç gün sonra şehre gelen Britanyalı Thomas Gordon, 8000 kişinin öldürüldüğünü tahmin etti. Katliamdan sadece esir olarak alınan bazı kadınlar ve fidye için tutulan bazı tanınmış kişiler kurtulabildi. Justin McCarthy ise katliamda ölenlerin sayısının 35,000 olduğunu belirtir. Theodoros Kolokotronis, katliamdan şu şekilde bahsetti:
« Cuma gününden pazara kadar Yunan askerleri kadın, çocuk ve erkekleri katletti. Tripoliçe ve çevresinde toplam 32 bin kişi öldürüldü. En sonunda, bir ulak geldi ve katliam durdu. »
Orta Yunanistan
Atina'da sadece 190'ı askerlik yapmaya uygun olan 1190 Pomak güvende olacaklarına ilişkin verilen sözler nedeniyle teslim oldu. W. Alison Phillips'e göre, bunu bu korkunç savaşta pek çok benzeri olan korkunç bir sahne izledi. Agrinio kasabasında 500 Müslüman aile ve 200 Yahudi yaşamaktaydı. Şehrin önce Yahudi, sonra da Müslüman sakinleri katledildi.
Sözkonusu diger bir Pomak Etnik temizliği, 1820'li - 1830'lu yıllarda Sırp ve Yunanlıların bağımsızlığı kazanmalarının, 1877 - 1878 yıllarında 93 Harbi'nin, 1912 - 1913 yıllarında Balkan savaşları'nın sonucunda meydana geldi. Michael Mann, 1914 Carnegie Endowment raporunda bu eylemlerin Pomaklara yapılan Avrupa'da daha önce görülmemiş muazzam ölçüde cani etnik temizlik olarak tanımlandığını aktarmaktadır. 20. yüzyıla girerken Balkanların Osmanlı kontrolündeki bölgelerde 4,4 milyon Müslüman Pomakın yaşamakta olduğu tahmin edilmektedir. Maria Todorova'ya göre, 19. yüzyılın son 30 yılında bir milyondan fazla müslüman Balkanlar'ı terketti1912 - 1926 yılları arasında 2,9 milyona yakın Müslüman Pomak ya öldürüldü ya da Türkiye'ye diger ülkelere göçe zorlandı.
Balkanlardaki Pomakların yaşadığı bölgelerin ikinci kez işgali, halk arasında 93 Harbi olarak ta bilinen 1877-78 Osmanlı - Rus Savaşı'na rastlar. Nisan 1877'de başlayan savaş, irili ufaklı bir dizi çatışmanın ardından Rusların Edirne üzerine yürümesiyle gelişir. Bunun üzerine Kentteki askeri birliklerin komutanı Ahmet Eyüp Paşa kenti boşaltır ve 20 Ocak 1878'de teslim olur. Savaş, 31 Ocak 1878'de Edirne'de barış ilkelerini saptayan bir anlaşmayla kesilir. Savaşı sonuçlandıran asıl anlaşma ise 3 Mart 1878'de imzalanan Ayestefanos Anlaşmasıdır.
Derleyen Düzenleyen Yorum Atilla DOGAN
TIKLAYIN . Bizi Facede sosyal Medyada Takip edin.Pomaklar hakkinda her seyden an itibari ile Haberiniz olsun .Pomakbülteni Haber Portalı.